بررسی تصویر زن در کتاب‌های فارسی راهنمایی و دبیرستان

Authors

  • طیبه رحمانی کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب (نویسندة‌ مسئول)
Abstract:

امروزه آموزش و پرورش، به‌منزلة یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی ـ تربیتی، نقش بسیار برجسته و بی‌بدیلی در امر فراگیری، بهبود، و ارتقای شاخص‌های اخلاقی، فرهنگی، و تربیتی دارد. این نهاد، با تهیۀ محتوا، روش، و ابزار مناسب، می‌‌تواند باعث تکامل و تعالی جامعه و متضمن آینده‌ای روشن و امید‌بخش باشد. در پژوهش پیش رو، با هدف بررسی سیمای زن در کتاب‌های فارسی دوره‌های راهنمایی و دبیرستان، پارامترهایی نظیر تصویرها، صفات، ویژگی‌ها، نقش و جایگاه، حضور و تأثیر، و شاخصه‌های متمایز از زن در کتاب‌های این دوره بررسی و تحلیل شده است. حضور فیزیکی زنان و دختران در کتاب‌های فارسی این دوره‌ها بسیار کم‌تر از حضور مردان و پسران است؛ به‌طوری‌ که کم‌تر از 017/0 تصاویر و نقوش این کتاب‌ها مربوط به زنان و دختران است. از آن‌جایی‌که بخش ناچیزی از محتوای کتاب‌های فارسی به زنان و نقش‌های اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی آنان اختصاص یافته است صفاتی که معرف زنان است، به‌طور قابل توجهی، کم‌تر از مردان است. صفات مرتبط با مردان بیش‌تر در حوزه‌های شناختی و بعضاً در حوزه‌های اجتماعی و اخلاقی‌ است؛ مانند دانایی، سخت‌کوشی، کنجکاوی، شجاعت، و جوان‌مردی. در‌حالی‌ که بیش‌تر صفات زنان در حوزه‌های اجتماعی و اخلاقی قرار دارد؛ مانند مهربانی، پاکیزگی، و فداکاری. به‌طور ‌کلی نتایج تحقیق نشان داد که کتاب‌های فارسی مقاطع راهنمایی و دبیرستان حاوی کلیشه‌های جنسیتی بوده و نتوانسته‌اند نقش اجتماعی زنان و مردان را از طریق محتوا انتقال دهند؛ از این‌رو باید اذعان کرد که این کتاب‌ها نیازمند اصلاحات و تحولاتی‌اند که همۀ افراد را، صرف نظر از جنس، دربرگیرد. سیمای زنان و مردان را در شرایط گوناگون خانوادگی، شغلی، علمی،‌ سیاسی، و ادبی و به‌گونه‌ای متناسب و متوازن ترسیم کند و زمینۀ وسیعی از توانایی‌های انسانی را در اختیار هر دو جنس بگذارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تصویر زن در کتاب های فارسی راهنمایی و دبیرستان

امروزه آموزش و پرورش، به منزلة یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی ـ تربیتی، نقش بسیار برجسته و بی بدیلی در امر فراگیری، بهبود، و ارتقای شاخص های اخلاقی، فرهنگی، و تربیتی دارد. این نهاد، با تهیۀ محتوا، روش، و ابزار مناسب، می تواند باعث تکامل و تعالی جامعه و متضمن آینده ای روشن و امید بخش باشد. در پژوهش پیش رو، با هدف بررسی سیمای زن در کتاب های فارسی دوره های راهنمایی و دبیرستان، پارامترهایی نظیر تص...

full text

بررسی تطبیقی تصویر زن در ادب فارسی و نگاره‌های ایرانی

اسلام و از نگاه ادیبان و عارفان مسلمان است که منبع الهام هنرمندان نگارگر قرار گرفته است. سیمای زن در نگاره‌ها مبین توجه نگارگر به حقیقت زیبایی معنوی او و مبتنی‌بر توصیفات ادبی و عرفانی از اوست. این تصویر زیبا، گذشته از وجه ظاهری، کنایتی از معنای عرفانی این توصیفات نیز است؛ چنان‌که ترسیم چشم زیبا مصور مقام نظارۀ‌ حق، و لب زیبا نشان‌دهندة مقام حکایت دل و بیان سِرّ درون، با تمسک به گفت‌وگو یا تبسم ا...

full text

بررسی عناصر و مضامین دینی و میهنی در اشعار کتابهای فارسی دوره‌ی راهنمایی

به نظر بسیاری از پژوهندگان آموزش و پرورش، بنیان‌های فکری، فرهنگی، ملی و مذهبی هر نسلی در روزگار کودکی و نوجوانی نهاده می‌شود؛ شکل­گیری و برآمدن بخش مهمی از این بنیان‌ها نیز بر عهده‌ی نظام آموزش و پرورش هر کشور است و تألیف کتاب‌های درسی مناسب از مهم‌ترین ابزارهای این بنیان­سازی‌ها به شمار می‌رود. در کتاب‌های فارسی دوره‌ی راهنمایی تحصیلی، مجموعاً حدود 45 شعر مستقل یا آمیخته به نثر از شاعران مختلف ...

full text

بررسی عناصر و مضامین دینی و میهنی در اشعار کتابهای فارسی دوره ی راهنمایی

many educational researchers believe that the intellectual, cultural, national and religious foundations of any generation are established during childhood and adolescence. the educational system of each country has an important role in forming and shaping these foundations; writing proper textbooks is one the most important tools in establishing these foundations. there are about 45 poems or p...

full text

بررسی قابلیت کتابهای کمک ‏درسی در پاسخ‏دهی به پرسشهای پژوهش‏‏گرا در کتابهای درسی دوره راهنمایی

کتابهای درسی مهم‏ترین منابع یادگیری دانش‏آموزان در نظامهای آموزشی به شمار می‌روند. با این حال، با توجه به گستره وسیع دانش تولید شده در یک زمینه خاص، ضروری است دانش‏آموزان بتوانند از منابع دیگر برای دستیابی به اطلاعات مرتبط با موضوع درس استفاده کنند. با این هدف، پرسشهایی در متن یا انتهای برخی از درسهای دورة راهنمایی طراحی شده‏ که دانش‌آموزان برای پاسخگویی به آنها ناچارند به منابعی خارج ا...

full text

باز نمایی جنسیت در کتب فارسی مقاطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان در سال تحصیلی 89- 1388

کتاب‌های درسی در کنار آموزشِ دانش‌آموزان، آنها را برای پذیرش نقش‌های متناسب با ویژگی‌های جنسیتی‌شان، آن گونه که مدنظر مؤلفین این کتب می‌باشد، آماده می‌کنند. پژوهش حاضر درصدد است به چگونگی بازنمایی جنسیت در کتاب‌های فارسی دوره‌ی راهنمایی و پایه‌های اول، دوم و سوم دبیرستان در رشته‌های غیر انسانی در سال تحصیلی 89- 1388 بپردازد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی بر اساس شاخص‌ جنسیت در بین تصاویر، اسامی، م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 2

pages  51- 82

publication date 2012-10-30

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023